(ขอขอบคุณที่มาภาพจาก The MATTER)
คนไทยในต่างประเทศที่จะใช้สิทธิเลือกตั้งครั้งนี้ คาดว่ามีถึง 1,000,000 คน เป็นคะแนนเสียงสำคัญ มีผลได้เสียต่อการเลือกตั้ง แต่นี่คือสิ่งที่พวกเขาต้องเจอ…
- หลายประเทศ ไม่มีการเลือกตั้งทางไปรษณีย์ ต้องไปใช้สิทธิด้วยตัวเองที่สถานทูตหรือหน่วยเลือกตั้ง เช่น เนเธอร์แลนด์ ฟิลิปปินส์ สิงคโปร์ อียิปต์ จอร์แดน มาเลเซีย ลักเซมเบิร์ก
- หลายประเทศ กำหนดวันหย่อนบัตรเลือกตั้งเป็นวันทำงาน เช่น เบลเยียม มาเลเซีย ลักเซมเบิร์ก
- บางประเทศ ต่อให้มีการเลือกตั้งแบบไปรษณีย์ แต่ก็กำหนดวันส่งบัตรเลือกตั้งกลับไปที่สถานทูต เร็วอย่างไม่สมเหตุสมผล เช่น ญี่ปุ่นและนอร์เวย์ กำหนดส่งบัตรกลับถึงสถานทูตวันที่ 28 เมษายน ซึ่งเป็นเวลาที่เหลือมากเกินความจำเป็นในการส่งบัตรกลับประเทศไทย ที่จะต้องส่งถึงเขตเลือกตั้งก่อน 17.00 น. ของวันที่ 14 พฤษภาคม
วันนี้ ชัยธวัช ตุลาธน เลขาธิการพรรคก้าวไกล จึงร่วมกับตัวแทนอีก 3 พรรคการเมือง ประกอบด้วย พรรคเพื่อไทย พรรคประชาชาติ และพรรคเสรีรวมไทย ยื่นหนังสือถึง กกต. ขอให้แก้ไขวิธีการเลือกตั้งของคนไทยนอกราชอาณาจักร
ชัยธวัช กล่าวว่า การเลือกตั้งครั้งนี้ประชาชนมีความคาดหวังสูงมาก เพราะมองเป็นโอกาสเปลี่ยนชีวิตและเปลี่ยนประเทศ แต่ยิ่งใกล้วันเลือกตั้งเท่าไร ประชาชนกลับยิ่งไม่เชื่อมั่นมากขึ้น ว่าการเลือกตั้งครั้งนี้จะดำเนินไปอย่างเสรีและเป็นธรรมได้จริงๆ ไม่ว่าจะเป็น การจัดการเลือกตั้งนอกราชอาณาจักร การพิมพ์บัตรเลือกตั้ง การรายงานผลการเลือกตั้งแบบเรียลไทม์ วันนี้ก็ยังไม่ชัดเจนว่าจะเป็นอย่างไร
“การใช้ความสะดวกความสบายของผู้จัดการเลือกตั้งมากำหนดการเลือกตั้ง แทนที่จะมุ่งรักษาสิทธิคนไทยในต่างประเทศ ตั้งคำถามได้ว่าเป็นการเอื้อประโยชน์ให้ผู้มีอำนาจคนใดคนหนึ่งหรือไม่ เพราะผลการเลือกตั้งเมื่อปี 2562 ชัดเจนมากว่าคนไทยนอกราชอาณาจักรส่วนใหญ่ ไม่ได้เลือกผู้มีอำนาจในปัจจุบัน จึงเป็นไปได้หรือไม่ ที่มีความพยายามจะลดสัดส่วนคะแนนจากคนกลุ่มนี้ แทนที่จะส่งเสริม”
ดังนั้น เราจึงเสนอให้ กกต. ประสานกระทรวงการต่างประเทศ เพื่อดำเนินการดังนี้
📌 1. นำวิธีเลือกตั้งทางไปรษณีย์ (Postal Vote) กลับมาเป็นวิธีหลัก เพราะประชาชนสะดวกมากที่สุดและจะทำให้จำนวนผู้มาใช้สิทธิเพิ่มขึ้น ส่วนเลือกตั้งที่สถานทูตหรือหน่วยเลือกตั้ง เป็นวิธีเสริม
📌 2. กรณีเลือกตั้งที่สถานทูต ขอให้จัดในวันหยุดเสาร์-อาทิตย์ ไม่สมควรจัดในวันธรรมดาที่ประชาชนต้องทำงาน
📌 3. ขอให้มีการกำหนดวันส่งบัตรเลือกตั้งกลับมายังสถานทูตไทย โดยมีระยะเวลาที่ไม่เร่งรัดประชาชนมากเกินไป เช่น ให้ส่งกลับมาสถานทูต วันที่ 4 พฤษภาคม ซึ่งเป็นเวลาที่เพียงพอในการส่งบัตรกลับประเทศไทย
📌 4. ขอให้สถานทูตที่มีความพร้อม สามารถนับคะแนนที่สถานทูตและส่งผลการนับคะแนนที่รับรองกลับประเทศไทย โดยไม่ต้องส่งบัตรกลับมานับในประเทศ ซึ่งเป็นไปตามมาตรา 17 ของพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2566 เพื่อแก้ไขปัญหาที่ไม่สามารถส่งบัตรเลือกตั้งกลับประเทศทันเวลา
📌 5. กกต. ควรนำรายละเอียดของกำหนดการและวิธีการออกเสียงเลือกตั้งนอกราชอาณาจักรทุกประเทศ เผยแพร่ในเว็บไซต์ของ กกต. โดยรวมไว้ที่เดียวกัน เพื่อประโยชน์ต่อประชาชนและสื่อมวลชน ในการติดตามการดำเนินการให้เกิดความโปร่งใส
ส่วนเรื่องบัตรเลือกตั้ง โดยเฉพาะบัตรเลือกตั้ง ส.ส.เขต ที่ระบุแค่หมายเลข ชัยธวัชกล่าวว่า ในชั้นกรรมาธิการร่างกฎหมายเลือกตั้ง พรรคร่วมฝ่ายค้านได้พยายามผลักดันให้หมายเลขผู้สมัคร ส.ส.เขต และหมายเลขพรรคการเมือง เป็นเบอร์เดียวกัน เพื่อสะดวกต่อผู้มีสิทธิเลือกตั้ง และแสดงความยึดโยงระหว่างพรรคกับผู้สมัคร แต่ไม่เป็นผลสำเร็จ
ดังนั้น ในเมื่อต้องเป็นคนละเบอร์ เพื่อไม่ให้ประชาชนสับสนและเพื่อป้องกันการทุจริตให้ได้มากที่สุด กกต. ควรออกแบบให้ในบัตรเลือกตั้ง มีหมายเลข มีชื่อผู้สมัคร ชื่อพรรค และโลโก้พรรค
แต่ถ้า กกต. บอกว่าทำไม่ได้ ก็ต้องย้อนไปการเลือกตั้งปี 2562 ตอนนั้นพิมพ์บัตรเลือกตั้ง 350 แบบตามจำนวนเขต มาครั้งนี้ถ้า กกต. บอกว่า 400 เขต สะดวกพิมพ์แค่แบบเดียว ต้องถามว่าเป็นเรื่องที่สมเหตุสมผลหรือไม่ เพราะถ้าไม่แก้ไข ปล่อยให้เป็นแบบนี้ อาจทำให้เกิดบัตรเขย่ง หากมีใครพิมพ์บัตรเลือกตั้งปลอม พิมพ์แบบเดียวใช้ได้ทุกเขต
นอกจากนั้น จนถึงวันนี้ก็ยังไม่มีความชัดเจนว่า กกต. จะมีระบบรายงานผลอย่างไม่เป็นทางการแบบเรียลไทม์หรือไม่ เพราะสิ่งที่ประชาชนอยากเห็น คือเมื่อแต่ละหน่วยนับคะแนนเสร็จแล้ว สามารถส่งคะแนนไปที่ กกต. ส่วนกลาง และรายงานได้ทันทีว่าแต่ละหน่วยมีการเปลี่ยนแปลงอย่างไร ซึ่งจะเป็นผลดีต่อประชาชน เพราะถ้าคะแนนแบบเป็นทางการกับแบบไม่เป็นทางการ ไม่ได้แตกต่างกัน ประชาชนก็วางใจได้ แต่ถ้าคะแนนต่างกันมาก ประชาชนก็จะตั้งคำถาม
“นี่เป็นคำถามที่ กกต. ต้องตอบ ทั้งเรื่องการจัดการเลือกตั้งที่ทำให้ประชาชนยากลำบากในการใช้สิทธิ และการเปิดช่องให้เกิดการจัดการเลือกตั้งที่ไม่สุจริต ตอนนี้ กกต. ยังมีเวลาทำบัตรเลือกตั้งใหม่ ขอยืนยันว่าบัตร 400 เขต 400 แบบ สามารถทำได้”
ชัยธวัชระบุ
