มีหลายอาชีพที่ต้องเสี่ยงทำงานสภาพแวดล้อมที่อันตราย แถมยังไม่มีสวัสดิการหรือประกันรองรับภัยอันตรายที่อาจเกิดขึ้นด้วย ในทีนี้เราขอยกตัวอย่างอาชีพ ‘ไรเดอร์’

ปัจจุบันคนขับรถผ่านแพลตฟอร์ม หรือที่เราเรียกกันว่า ‘ไรเดอร์’ จำนวนกว่า 400,000 คน เป็นอีกหนึ่งอาชีพที่ยังไม่ได้รับความคุ้มครองตามกฎหมาย ทั้งยังมีสภาพการจ้างงานที่ไม่ถูกต้อง เพราะความสัมพันธ์ระหว่างตัวไรเดอร์กับบริษัทแพลตฟอร์มถูกมองว่าอยู่ในสถานะพาร์ทเนอร์เท่านั้น

การจ้างงานที่ไม่เป็นธรรมนี้ทำให้ไรเดอร์ถูกเอารัดเอาเปรียบอย่างมาก ซ้ำร้ายเมื่อปัญหานี้ไม่ถูกแก้ไข ก็ยิ่งทำให้มันใหญ่และบานปลายมากขึ้น

โดยสรุป มี 6 ปัญหาที่ไรเดอร์ต้องเผชิญ

1.ปัญหาสภาพการจ้างงาน เพราะไรเดอร์ไม่มีสภาพการจ้างงานที่ถูกต้องตามกฎหมาย และถูกเอาเปรียบจากการมองว่าเป็นพาร์ทเนอร์ ไม่ใช่นายจ้าง-ลูกจ้าง

2.ปัญหาค่ารอบ การปรับลดค่ารอบแต่ละครั้ง ไรเดอร์ไม่สามารถเรียกร้องอะไรได้ 

3.ปัญหาในการทำงาน เมื่อไรเดอร์เรียกร้องอะไรไม่ได้จึงมีแต่ต้องเร่งทำรอบ และรับความเสี่ยงมากขึ้นเพื่อคงรายได้ไว้ 

4.ปัญหาค่าใช้จ่ายหรือต้นทุนในการทำงาน เมื่อไรเดอร์ไม่ได้มีสถานะลูกจ้างตามกฎหมาย ทำให้ค่าเสื่อมและค่าดูแลอุปกรณ์หรือยานพาหนะ ถูกผลักให้เป็นของความรับผิดชอบส่วนตัวของไรเดอร์

5.ปัญหาการรวมตัว 5 ปีที่ผ่านมา มีการรวมตัวเพื่อเรียกร้องถึงสิทธิต่างๆ หลายครั้ง แต่กลับไม่มีผลต่อบริษัทแพลตฟอร์ม เพียงเพราะว่าไรเดอร์ไม่ใช่ลูกจ้างตามกฎหมาย

6.ความเจ็บป่วยและความตาย ค่าจ้างที่จะได้มาของไรเดอร์จะต้องแลกกับความเสี่ยงบนท้องถนนที่ได้ชื่อว่าอันตรายมากที่สุดแห่งหนึ่งของโลก แต่ไม่มีสวัสดิการด้านสุขภาพและประกันอุบัติเหตุ บางบริษัทที่มีก็ต้องแลกมากับจำนวนค่ารอบที่ไรเดอร์ต้องเก็บให้ครบตามเงื่อนไข

โอกาสแรงงานที่เท่าเทียมหลุดมือไป

แต่ก้าวไกลจะคว้ากลับมาสักวัน

6 มีนาคม 2567 ที่ผ่านมา ที่ประชุมสภาผู้แทนราษฎร มีมติคว่ำร่าง พ.ร.บ.คุ้มครองแรงงาน ที่เสนอโดยพรรคก้าวไกล ซึ่งเน้นเรื่องการปรับเพิ่มค่าจ้างขั้นต่ำทุกปี ลดชั่วโมงการทำงานเหลือ 40 ชั่วโมง / สัปดาห์ และขยายความคุ้มครอง ลูกจ้างที่ทำงานบนแพลตฟอร์ม เช่น ไรเดอร์ แม่บ้าน รวมทั้งคนทำงานอิสระหรือฟรีแลนซ์ นักออกแบบ นักเขียน และศิลปินต่าง ๆ ซึ่งปัจจุบันไม่สามารถเข้าถึงสิทธิการจ้างงานที่เป็นธรรม รวมทั้งสิทธิประกันสังคมตามมาตรา 33 ที่นายจ้างและรัฐสมทบ ไปจนถึงมาตรา 39 ที่ผู้ประกันตนสมทบด้วยตนเอง

ร่างฉบับนี้ยื่นโดย สส.พรรคก้าวไกล สัดส่วนแรงงาน ที่รู้ปัญหาคนทำงานจริงๆ เพราะเป็นแรงงานตัวจริงมาก่อน ผลประโยชน์ที่อยู่ในร่างไม่ได้มีเพียงเรื่องของค่าตอบแทนที่ต้องเป็นธรรมกับทุกคน ไม่ว่าสัญญาจ้างที่เป็นตัวกระดาษจะมีหรือไม่มี แต่ยังรวมไปถึงเวลาพักของแรงงาน ลูกจ้างที่จะไม่ถูกหักค่าจ้างเพียงเพราะป่วย หรือลาไปดูแลคนป่วยในครอบครัว 

ร่างนี้มีชื่อเรียกเล่นๆ ว่า ร่าง พ.ร.บ. “ทำงาน พักผ่อน ใช้ชีวิต” แม้วันนี้ยังไม่ได้มติรับร่าง แต่พรรคก้าวไกลจะไม่ยอมแพ้ ตราบเท่าที่คนทำงานทุกคนยังไม่ได้ศักดิ์ศรีพื้นฐานที่เท่าเทียมกัน